> Lớp Học Hai Người > Nguyễn Trung Nguyên > > > Thằng Tâm vừa đúng 18 tuổi và không biết một > chữ nhứt là một. Tôi phát hiện điều nầy > trong đợt thăm nuôi vừa rồi. Cả phòng D1 chỉ > vỏn vẹn bốn người với sáu mét vuông, bao gồm > cả chổ ngủ, hầm bô, bồn nước… nên tất > cả đều đồng ý chung mâm, có gì ăn nấy. Nếu > so với dãy A và C phía bên kia, thì D1 đúng là > thiên đường trong cái trại tạm giam nầy. Chỉ > một lớp cửa sắt, lại gần nhà bếp, thi > thoảng ghé mắt qua lỗ đưa cơm thấy mấy > người ở phòng lao động tất bật vo gạo, làm > cá cũng vui. Hóa ra, ở đâu cũng có sự phân > định rạch ròi. Điều nầy phải đợi đến khi > cả bốn đứa đều nhận được cáo trạng, tôi > mới suy ra. Dãy D là nơi tạm giữ những người > mới phạm tội lần đầu, hoặc do sơ ý mà phạm > tội. Nói chung không phải dạng ở tù chuyên > nghiệp, có thể cải tạo được nói theo thuật > ngữ của những nhà giáo dục học. > > > > > Lần đầu tiên nếm mùi tù tội nhưng xem ra > thằng Tâm không có gì là sợ hãi. Khi mới > chuyển qua phòng nầy, thấy một thằng oắt con > đúng nghĩa, trần truồng hết sức tự nhiên, > miệng ong ỏng ca mười năm không gặp tưởng > tình đã cũ. Tôi đã ghét hết sức ghét! Nhưng > sau đôi ba tháng chung đụng trong khoảng không gian > chật chội nầy, tôi lại thấy thương nó nhất > phòng. Thì ra, khi mở miệng là chưởi thề, hở > một chút là cây hàng 5 tấc, 6 tấc cũng chỉ là > một kiểu ham làm người lớn > mới vừa học được trong tù. Nó làm người ta > thấy tức cười hơn là sợ hải. > > > > > Sự phân định giàu nghèo sẽ phơi bày hết bộ > mặt nhẫn tâm của nó trong môi trường tù tội > và bệnh viện, nơi mà mọi vỏ bọc cảnh giác > không còn. Một gương mặt hớn hở khi giỏ thăm > nuôi đầy ắp thức ăn đắt tiền. Và kia, ánh > mắt lặng lẽ cuối xuống với túm đôi ba ổ > bánh mì yểu xìu, khô khốc. Má thằng Tâm mỗi > tháng mới vào thăm nó một lần. Sáng nầy, vừa > mở mắt nó đã nói với tôi bữa nay má em vô. > Và khi nó xách lệch vai cái giỏ nặng trĩu bước > vào phòng, sau tiếng rít ken két của cánh cửa > sắt, ba đứa tôi đã ồ lên vô mánh. Thằng > Tiếu lanh chanh đón lấy giỏ đồ, cầm mảnh > giấy ghi tên tuổi người thân và liệt kê những > món đồ gởi kèm đưa thằng Tâm nói: mầy đọc > lên cho tao kiểm tra coi đủ không. Trái với sự > háo hức khi ra nhà thăm nuôi, nó buông một câu > xuôi xị: kệ nó. Cái thằng! Tiếu cằn nhằn > rồi cầm mảnh giấy lẩm nhẩm đọc: Ủa! > Người gởi chị Nguyễn Thị Đào, không phải má > mầy vô sao Tâm? Đang cởi quần áo, thằng Tâm > quay qua như cái lò xo. Cái gì? Chị Đào nào! > Chết mẹ! Lộn giỏ rồi. Nói xong nó nhào tới > cửa chỏ miệng ra hét lớn: Cán bộ ơi! Cán bộ > ơi! Lộn giỏ rồi… > > > > > Tối hôm đó, nằm kế tôi thằng Tâm cứ trằn > trọc không yên. Hai đứa kia đã ngáy khò khò. > Sực nhớ chuyện hồi sáng, tôi hỏi nó khi nhận > giỏ sao mầy không đọc tên người gởi. Phải > hồi lâu sau nó mới trả lời: em có biết chữ > đâu mà đọc! Rồi nó kể cho tôi nghe. Thằng Tâm > không có cha. Nó được sinh ra và đương nhiên > nhập hộ khẩu vào xóm rác. Một khu xóm lụp > xụp nằm ven quốc lộ, gần bãi rác thành phố. > Khi vừa biết đi, biết chạy thì chổ nó lao > đầu vào cũng là bãi rác, nơi hàng ngày mấy > chiếc xe đầy ắp thứ đồ phế thải của con > người đổ xuống. Má nó tiệt không nhắc một > tiếng về người đàn ông đã kết hợp với > mình, dù muốn hay không muốn; dù hân hoan hay > đớn đau thì cũng đã cho ra đời một sinh linh > là nó. Lớn lên một chút, đôi khi nó tự hỏi: > ba mình là ai hén ta?! Giống ông nầy hay ông kia > rồi ngơ ngẩn nhìn đống rác bốc mùi… > > > > > Nhiều bữa, chiều xuống vác bao “chiến lợi > phẩm” về nhà. Nó thấy hoài tụi học sinh cỡ > tuổi nó, chạy xe đạp ngoài lộ, cười giỡn > vang rân. Tụi nó đứa nào cũng đeo một cái khăn > màu đỏ trên cổ, chẳng biết để làm gì! Nó > khoái được như vậy lắm, nhưng thổ lộ với > má thì nó không dám. Mà nó cũng không có thời > gian đâu mà đi học. Phải canh xe về ngoài bãi, > mà phải công nhận nó có “khiếu” móc rác hay > sao ấy. Cả một xe đổ ụp xuống hàng bao nhiêu > tấn rác, cả một đám mười mấy con người > già, trẻ lao vào. Vậy mà, lúc nào nó cũng kiếm > được nhiều hơn những người khác. Có lần, > kể cho tôi nghe mà nó còn rùng mình. Em vớ > được một bọc vải nằng nặng, mở ra là một > đứa bé mới sinh đã chết cứng tự hồi nào. > Bà ngoại – là người đàn bà già nhất xóm - > tụi nhỏ quen miệng gọi là bà ngoại. Mang ra > chôn ở rìa bãi rác, cũng nhang khói đàng hoàng > mấy ngày. > > > > > Thằng Tâm mê đi xe đạp lắm, nó muốn được > một lần mặc áo trắng, không có khăn quàng cũng > được, vừa chạy xe vừa cười giỡn như tụi > nhỏ mỗi chiều. Má nó hứa: Ừ! Con ráng kiếm > tiền dành dụm. Khi nào biết chạy xe, má mua cho > một chiếc. Mọi việc chưa đâu vào đâu, giấc > mơ đeo đuổi nó suốt một thời tuổi thơ nhọc > nhằn vẫn chưa thực hiện được, thì nó lại > vào đây. Cái thằng, bộ nó tưởng luật pháp có > thể xin tì như chơi nhà chòi hay sao? Bữa đó, ra > thị trấn mua đồ cho má. Trưa nắng gắt váng > cả đầu. Không biết xe đạp của ai mà để > khơi khơi, chẳng khóa mà cũng chẳng ai coi chừng. > Ma xui quỷ khiến không biết, nó bước tới dắt > đi tỉnh bơ. Đến khi nghe tiếng hô hoán: Ăn cắp > xe! ăn cắp xe! Nó còn chưa biết người ta đang > nói mình. Bị đòn thì đành rồi. Cán bộ điều > tra hỏi: Sao lấy xe mà không chạy? Nó nói: Con > không biết chạy. Vậy mầy lấy làm gì? Dạ! Con > tính lấy về tập chạy… cán bộ kêu trời rồi > kết luận điều tra cái rụp. > > > > > Tôi tuyên bố với cả phòng: Tao sẽ dạy thằng > Tâm học. Ít ra, nó cũng phải đọc được tên > má nó khi nhận đồ thăm nuôi. Trong thời gian > chờ ra tòa chỉ có ăn và ngủ, nên khi tôi bày > chuyện chẳng thằng nào phản đối. Nhưng, lại > nhưng! Dạy bằng cách nào? Ở trại tạm giam, > tuyệt đối cấm sử dụng giấy viết vì sợ > thông cung. Viết lên tường ư? Cán bộ kiểm tra > là “bành thân”! Suy đi, tính lại tôi sực nhớ > thằng nào vô đây mà không có vài tờ giấy tạm > giữ, rồi gia hạn tạm giữ, rồi tạm giam đã > hết hạn. Tôi bảo ba đứa lục giỏ đưa tôi > mấy tờ lệnh. Mỗi tờ xé làm 8 mảnh, chỉ 4 > tờ thôi đã đủ để làm một bộ mẫu tự. Xong > chuyện giấy, lại đến chuyện mực viết. Cái > nầy phải nhờ Tuấn đen, cái thằng tháo vát > nhất phòng. Nó lui cui xé mấy cái bọc hai quay > làm hỏa tốc đốt lên rồi lấy cái bo (thau mủ) > bể hứng khói. Cái gì chứ khói hỏa tốc thì > khỏi nói, đen kịn, đầy nhóc. Chỉ một lúc là > đủ, Tuấn cạo khói vào một cái chén, thêm chút > nước quậy lên sền sệt, đâu thua gì mực tàu > của mấy ông thầy nho. Còn viết thì dễ kiếm > rồi, chiều khi cán bộ mở cửa đổ rác Tuấn > nhanh tay nhặt một que tre, tước cho vừa tay, > đập dập dập một đầu là xong. > > > > > Cuối cùng tôi cũng có một bộ mẫu tự đầy > đủ cả chữ lẫn số. Hàng ngày, tôi xếp từng > con chữ ra dạy Tâm tập đọc, rồi ráp vần > xuôi, vần ngược. Cái thằng coi vậy mà sáng dạ > lạ lùng, thêm nữa thằng Tuấn đen, rồi thằng > Tiếu thấy Tâm ham học cũng bày đặt sắp chữ > nầy, chữ nọ ra đố. Nhờ đó thằng Tâm càng > mau biết. Nhiều bữa, hai “thầy – trò” nằm > bò ra mà đánh vần. Cái thằng, đọc được > hứng chí hay sao mà cứ quát miệng lên gào: > m..a..sắc..má! bờ..a..ba! làm cán bộ quản giáo > tưởng có chuyện gì, bước đến cửa, đứng > nghe một hồi rồi bỏ đi. > > > > > Cái mà thằng Tâm lần đầu tiên đọc được > suôn sẻ lại chính là tờ giấy triệu tập nó ra > tòa. Tôi biết giờ chia tay của chúng tôi sắp > đến, mỗi đứa sẽ đi một đường, cho trọn > cuộc hành trình tù tội của mình. Nhiều đêm, > nằm bên nhau tôi khuyên Tâm sau nầy về đời cố > gắng học một nghề gì đó. Lớn rồi, cứ sống > dựa vào của bỏ đi của thiên hạ liệu có > thành người hay không?! Khi tôi xách bọc quần áo > bước ra khỏi phòng D1, cũng là lúc tôi và thằng > Tâm chia tay chẳng biết khi nào gặp lại. > Bẵng đi đâu cũng tám, chín năm. Khi mà chuyện > tù tội đã trở thành sợi khói mỏng manh trong > ký ức thì tôi gặp lại thằng Tâm. Sáng đó, > vừa trờ xe tới một ngã tư thì kẹt đèn đỏ, > đang lừng khừng nửa muốn đạp thắng, nửa > muốn rồ ga thì có tiếng gọi tên tôi, giọng > mừng rỡ. Quay qua, một khuôn mặt rất quen nhưng > tôi không nhớ đã gặp ở đâu, phía trước xe > lại có một bé gái khoảng 5, 6 tuổi. Gương mặt > sáng ngời xinh xắn, hai cái bím tóc cột nơ màu > hồng, long lanh như hai giọt sương buổi sáng. Anh > không nhớ em sao? Thằng Tâm D1 nè! Anh đợi em > một chút, em cho con nhỏ đến trường rồi anh em > mình kiếm chổ uống cà phê tâm sự. > > > > > Chấp nối những lời kể rời rạc của Tâm sau > vài lần cà phê, cà pháo rồi lai rai thịt cầy, > thịt chuột tôi cũng hình dung được cuộc đời > của nó sau ngày ra tù. Xách bọc đồ về đến > xóm rác, câu đầu tiên thằng Tâm nói với má nó > là: Con biết đọc rồi! Con muốn học nghề chớ > không móc rác nửa đâu! Chuyện thằng Tâm ở tù > mà biết đọc chữ khó tin giống như cái xóm > lụp xụp đó hóa thành nhà lầu. Phải đến khi > nó cầm tờ báo lên đọc ro ro, mọi người mới > tròn mắt gật đầu. Má nó coi bộ suy nghĩ lung > lắm. Rồi chẳng biết cậy cục sao đó, đâu > tháng sau thằng Tâm được theo học nghề thí > công tại một cửa hàng sửa chữa xe gắn máy > trong thành phố. Thấy nó sáng dạ lại chịu khó, > chỉ gần năm trời ông chủ cho nó ăn ngủ luôn > tại chổ, còn ưu tiên cho nó nhận bơm, vá xe > đạp lấy tiền bỏ túi. > > > > > Xéo xéo chổ nó làm là một trung tâm dạy nghề. > Mấy đứa con gái học may trong đó ghé chổ nó > mượn ống bơm hoài. Đồ hà tiện! Có năm trăm > cũng tiếc. Chỉ có một đứa duy nhất khi xe xẹp > bánh, không mượn mà kêu nó bơm rồi móc năm > trăm ra đưa. Đồ làm phách! Đã vậy ta đây cũng > không thèm, năm trăm mà nhằm nhò gì! Để đó > đủ trăm ngàn lấy luôn. Bữa nọ, đã sắp đến > giờ trung tâm đóng cửa, con bé “làm phách” > hớt hơ, hớt hải dắt xe tới nói: Anh coi giùm em > cái bánh xe, cho em gởi luôn nghe, tới giờ học > rồi! Nói xong nó tọt vô trỏng chẳng cần biết > thằng Tâm có đồng ý hay không. Thiệt tình! Có > cái “chân đi” mà cũng không “chăm sóc thuốc > thang” tử tế. Tâm lầm bầm trong miệng rồi lui > cui lấy đồ nghề mở bánh xe. Trời ạ! Cái > ruột vá chằng, vá đụp còn hơn trưởng lão tám > túi. Kiểu nầy chỉ có thay ruột mới chớ vá > nỗi gì! Thằng Tâm nói với tôi: Chẳng biết lúc > đó em nghĩ gì mà móc tiền túi ra mua cái ruột xe > mới thay cho nó. Đã vậy, lúc lấy xe nó hỏi bao > nhiêu tiền, em còn nói trớ đi xì vòi, sửa chút > xíu tiền bạc gì. Để đó đủ trăm ngàn lấy > luôn. > > > > > Hai ngày sau con nhỏ ghé lại, không bơm, sửa gì > cả mà đưa em cái bọc nhỏ. Mĩm cười rồi > chạy vô trường. Mở ra, một gói Héro và mảnh > giấy ghi mấy chữ: Em cám ơn anh nhiều lắm! May > phước là em biết đọc, không thì chẳng biết ra > sao! Tụi em quen nhau từ đó. Suốt mấy năm trời > thằng Tâm dấu biệt chuyện nó lớn lên ở xóm > rác, chuyện tù tội và cả chuyện chỉ đọc > được, chớ viết thì khó còn hơn lên trời! > Mỗi lần nhận thư, đọc xong nó trả lời bằng > miệng luôn, viện cớ sửa xe tay chân dầu mỡ, > cầm mỏ lết quen rồi, viết thư lọng cọng. > > > > > Cũng trắc trở trăm bề nhưng rồi tụi em cũng > thành vợ thành chồng. Nhờ hai đứa cắc củm > dành dụm, rồi người nầy người nọ giúp đỡ, > tụi em mua được miếng đất nhỏ cất nhà, em > sửa xe, vợ em may đồ loanh quanh trong xóm cũng > sống được. Thiệt đúng là cây kim trong bọc > lâu ngày cũng lòi ra. Khi đó vợ em có bầu độ > ba bốn tháng, một buổi trưa nọ vắng khách em > đang thiu thiu ngủ thì nghe tiếng gọi: Anh ơi! Ra > ghi giùm em… thì ra có hai bà khách đến may đồ, > họ đang gấp gáp chuyện gì đó mà hối thúc > luôn miệng. Thằng Tâm vừa bước ra, thì vợ đã > nhét vào tay cuốn sổ và cây viết. đo thoăn > thoắt, miệng thì: Ngang… tay… nách… Em đứng > đực người ra, lúng túng – thằng Tâm nhớ lại > – cây viết trong tay nặng chịt như núi Ngũ hành > sơn đè Tề thiên. Lóng cóng chẳng biết làm gì, > em bỏ đại cây viết, cuốn sổ lên bàn, tay vớ > cái nón, chân bước ra cửa, miệng nói: Anh đi > công chuyện! Tiếng một bà khách lầm bầm: > Chồng con gì! Thiệt tình, nhờ chút xíu cũng > không được! Thôi, đưa đây tui ghi cho… Đi > tuốt ra quán cà phê bờ sông, em ngồi đó suốt > cả buổi chiều, suy tới tính lui mà buồn. Không > phải em buồn vì mình không biết viết chữ, cái > em buồn là không giúp được vợ mình trong một > chuyện nhỏ như vậy! Sau nầy những chuyện lớn > hơn sẽ ra sao?! > > > > > Khi thằng Tâm quay về nhà thì vợ nó đã chuẩn > bị cơm nước xong xuôi. Tuy vợ không nói gì, > nhưng nó biết giữa hai vợ chồng sẽ có một > chuyện gì đó. Đến lúc vào mùng ngủ con vợ nó > mới thủ thỉ: Anh không biết viết phải không? > Trời lạnh mà em muốn đổ mồ hôi hột – > thằng Tâm nói – nhột quá, cuối cùng em đành > nói thiệt. Em kể cho nó nghe hết mọi chuyện mà > em còn dấu diếm. Từ chuyện bãi rác, chuyện > gặp anh trong tù, chuyện được anh dạy đọc và > cả cái câu anh khuyên em kiếm một nghề gì > đó… Con vợ em không nói gì cả mà ôm em khóc > ròng. Mấy bữa sau nó nói: Anh phải tập viết > chữ, để sau nầy còn viết tên con mình khi nó > đến trường. Rồi nó kiếm ở đâu không biết > lôi về nào mấy cuốn tập đồ, tập viết đủ > cả… Tối xuống, đóng cửa, nó cầm tay em tập > viết từng chữ, cứ như đang tập cho em bé. Nó > còn kể cho em nghe chuyện bà gì đó dạy chồng > hồi xưa, rồi bắt buộc mỗi ngày em phải viết > xong một trang mới vô ngủ. > > > > > > > > > Bây giờ thì em viết được rồi, tuy không đẹp > như mấy người ăn học giỏi nhưng con vợ em vui > lắm. Ngày con em đi học, mọi việc đều do vợ > em lo liệu nhưng giấy nhãn bao tập nó nói em > muốn anh ghi cho con. Không hiểu sao khi viết xong > tên con bé lên tờ giấy nhãn, em cứ rưng rưng > nước mắt. À! Còn chuyện nầy nữa. Con em nó > học giỏi lắm, ngày nào về cũng khoe con tập > viết được mười điểm. Bữa nọ, chẳng biết > moi móc thế nào nó cầm ngay quyển tập viết > của em ra hỏi: Ba ơi! Cuốn tập viết nầy của > ai vậy? Nhìn là phớt qua biết của ai rồi, em > đáp đại: Ờ! Của ba học hồi nhỏ đó con. Nghe > vậy, con bé lật ra xem rất chăm chú rồi bình > luận. Hồi nhỏ ba viết chữ xấu hơn con! Em > chẳng biết nên khóc hay cười. Đã vậy, nghiên > cứu một hồi nó còn phát hiện: Ba ơi! Sao cô > giáo của ba không cho điểm? Đến đây thì em > ngọng thật sự, gương mặt em lúc đó chắc > giống y như hồi con vợ em nhờ ghi số đo cho > khách. Em vả lả chắc tại cô quên. Con bé vẫn > chưa buông tha: Sao cô lại quên vậy ba? Đến đây > thì em thật sự đầu hàng, em “bán cái” cho > vợ: Cái đó thì con phải hỏi má con mới biết! > Con bé đang ngồi trong lòng em tuột cái rột > xuống đất, cầm quyển tập chạy ra nhà sau: Má > ơi! Sao cô giáo của ba quên cho điểm… Em vớ > cái nón, nói vọng ra sau: Anh đi công chuyện! Rồi > em trở lại đúng cái quán cà phê bờ sông, cũng > đúng bàn đó, kêu cái đen ngồi nhâm nhi. Lần > nầy em không buồn, mà vui lắm. Niềm vui mênh > mông như con nước đang tràn bờ, cũng chẳng > biết vì lẽ gì! > > > > > Nghe câu chuyện Tâm kể, có lúc tôi bật cười, > cũng có khi nghe cay cay sóng mũi./. > > > > > > > Nguyễn Trung Nguyên > Trần Bá Thiện > bathien958@gmail.com > > |
Thứ Bảy, 9 tháng 4, 2011
LỚP HỌC HAI NGƯỜI
Đăng ký:
Đăng Nhận xét (Atom)
Không có nhận xét nào:
Đăng nhận xét